Տասներկու երկար տարիներ Ազքաբանի բանտում փակված էր Սիրիուս Բլեք անունով սոսկալի մի կալանավոր: Նրանից վախենում են բոլորը` մագլ թե մոգ: Ժամանակին Բլեքը մեկ անեծքով տասներեք հոգու էր միաժամանակ կործանել: Շատերը կարծում էին, որ նա լորդ Վոլդեմորի հետնորդն էր: Եվ ահա Սիրիուս Բլեքին հաջողվում է խորամանկել անգամ Ազքաբանի պահնորդներին և փախչել իր ատելի խցից: Ինչ–որ կերպ Բլեքը ճակատագրով կապված է Հարրիի հետ: Թեև դպրոցում Հարրին շրջապատված է նվիրված ընկերներով և իմաստուն ու հմուտ ուսուցիչներով, Հոգվորթսում կա մեկը, որ խիստ վտանգավոր է նրա համար, սակայն որևէ մեկի մտքով չի անցնում կասկածել նրան:
Դեռևս միլիոնավոր տարիներ առաջ, երբ մարդկային ռասան գտնվում էր զարգացման նախասկզբնական փուլում և ապրում էր անտառներում, վայրի գազանների պես, երկիր մոլարակի մի գողտրիկ անկյունում, Արրատա անունը կրող քաղաքում իսկական` գերզարգացած քաղաքակրություն կար: Սակայն Արրատան իր մեջ բազում գաղտնիքներ էր թաքցնում: Օրիոնի համաստեղությունից ժամանած եկվորները հիմնել էին քաղաքը և թաքցնել այնտեղ համատիեզերական իմաստնությունը կրող Հանճարների Գիրքը: Այս Գրքի համար էլ սկսվում է կատաղի և արյունալի պատերազմ: Ո՞վ կտիրանա Գրքին: Արդյո՞ք այն կօգտագործվի խաղաղություն և համերաշխություն հաստատելու, թե՞ տիեզերքին տիրանալու նպատակով: Որոշիչ դերը կունենա Գրքի Հանճարը, ով դեռ պիտի հայտնվի:
Բորսոնի բանաստեղծությունը ընթերցողին բերում է արդյունաբերական կյանքի աղմուկներից հեռու լուսանկարչական այնպիսի մանրամասների, որ միայն բնապաշտի դիպուկ աչքից չէին վրիպի: Նրա ստեղծագործության թեման բնությունն է, կամ ավելի ճշգրիտ` մերօրյա հասարակությունը, որ արդի տնտեսական ու տեղեկատվական զարգացման միտումների արդյունքում շարունակում է հեռանալ բնությունից:
20-րդ դարի սկզբին գրական աշխարհում մեծագույն երևույթ էր Մարսել Պրուստը, ով առաջին անգամ է ծավալուն կերպով ներկայանում հայ ընթերցողին: Գրքում ներկայացված են մի շարք վեպեր, որոնք հանդես են գալիս մեկ ընդհանուր վերնագրի տակ` «Կորուսյալ ժամանակի որոնումներում»: Հեղինակը վկայում է, որ վեպերի այս մեծ շարքը մտացածին չէ, քանի որ հոգու արտահայտումն է:
Խուճուճիկ շեկ մազերով Ֆրանցի մասին աշխույժ դրվագներով գիրքը մանկաշխարհը պատկերում է բացառիկ նուրբ հումորով: Ֆրանցի կերպարով հեղինակը ներկայացնում է մանկան խառնվածքի բոլոր դրսևորուﬓերը՝ անթաքույց զարմանք, ափսոսանք, կամակորություն… Մեր հերոսը շարունակ հայտնվում է մանկական խնդիրների առջև. երբեﬓ ընկճվում է, hուսահատվում: Բայց ահա օգնության են հասնում հարազատները, և հեղինակի թեթև գրչով բոլոր խնդիրները լուծվում են…
Անպետք իրերով լի իր տանը տիկին Բարտոլոտին ապրում է միայնակ և միայն շաբաթվա երկու օրն է ընկերություն անում դեղագործ պարոն Էգոնի հետ: Երբ նա պահածոյի տուփի մեջ փոստով ստանում է որդի՝ Կոնրադին, զարմանքից քիչ է մնում ուշագնաց լինի: Բայց տղան անչափ խելացի ու խելոք է, և տիկին Բարտոլոտին անմիջապես որոշում է լավ մայրիկ դառնալ: Իսկ ինչպե՞ս վարվել, երբ Կոնրադի հետևից հայտնվում են երկնագույն հագուստով տարօրինակ մարդիկ…. Քրիստինե Նյոստլինգերի՝ հումորով լի այս պատմվածքն ի հայտ է բերում ծնող-երեխա ժամանակակից հարաբերությունները:
Ո՞ւր կարող են տանել հարազատի մահվան կորստից ծնված մտքերը, երբ սուգը չունի պատշաճ բովանդակություն, քանի որ չես ճանաչել, սիրել ու գնահատել նրան: Եղբայրը զլացել կամ գուցե ծուլացել էր շարադրել իր մահվան պատճառները, ինչը հուսահատեցնող, բայց նաև գայթակղիչ է որպես ինքնասպանության հետազոտության նյութ… Ընթերցողն անակնկալ կերպով հայտնվում է Ավստրալիայում հենց այն բրիտանական նավերի հետ, որոնք լի էին թագավորության բանտերում այլևս չտեղավորվող հանցագործներով:
Ալիս Մանրոյի այս պատմվածքներում կանադական գյուղաքաղաքների անորսալի կյանքն է: Գնացքում, լքված անվավոր կցասայլում, ինչ–որ մի եկեղեցու հետևորդի կամ ծեր զույգի տանը տեղի ունեցող իրադարձությունները երբևէ չեն հավակնում ստեղծելու մեկ այլ իրականության պատրանք: Նոր կյանքի խոստումով կամ անցյալի պատկերներով տարված այս մարդիկ որքան էլ անբացատրելի, կտրուկ քայլերի դիմեն, պարզապես շարունակելու են ապրել: Ալիս Մանրոն ապրում է նրանց հետ՝ նայելով առաջ՝ դեպի ավարտը, և անսպասելիորեն շրջվում է դեպի մանկություն, որպեսզի եզրափակի ժողովածուն ինքնակենսագրական պատմություններով:
Բրիտանացիները թողնում են Հնդկաստանը: Նոր առասպել է շողշողում Հնդկաստանի բյուր մշակույթների ու մոգական ծեսերի սրտում: Բենգալացիների ու փենջաբցիների, մադրասցիների ու ջաթերի համընդhանուր երեւակայության մեջ դա անկախության առասպելն է: Գերբնական կեսգիշերի զավակները նույնպես ծնունդ են առնում այս առասպելից, որպեսզի գտնեն իրենց ինքնությունը եւ ի կատար ածեն իրենց առաքելությունը: Սալիմ Սինայը կեսգիշերի զավակներից միակն է, որը որոշում է ապավինել իր գերբնական հատկություններին, որպեսզի իմաստավորի իր կյանքի ժամանակը:
Սյունե Սևադայի «Կախվածություն» պատմվածքների ժողովածուն ներառում է գրողի վերջին երեք տարվա աշխատանքները, չնայած, որ Սյունեն գրում է արդեն ութ տարի։ Ներկայացված են կայքում հրապարակված, ամսագրերում տպագրված եւ այլ լեզուներով թարգմանված որոշ պատմվածքներ, եւ դեռեւս չհրապարակված գործեր։ Պատմվածքի թեմաները չունեն ուղղվածություն, որոշները սոցիալական են, որոշները՝ ավելի զգայական, մի մասում մարդու ներսի պայքարն է՝ բռնության, սեփական ցանկությունները զսպելու, անհաշտ լինելու հետ, կամ էլ դրսի պայքարը. որոշ պատմվածքներ հղում ունեն Արցախյան ազատամարտին։ Հիմնականում պատմվածքներում հավասարության, խաղաղության ու ազատության ձգտելու գիծն է։ Գիրքը վերնագրած է «Կախվածություն», քանի որ կերպարները չեն փորձում փախչել խնդիրներից՝ չնայելով ներսի-դրսի հանգամանքներին, այլ կարծես բոլորն էլ մնում են՝ իրար կողքի,...
Գիրքը ներառում է գերմանական դասական գրականության հեղինակների արձակ և չափածո ստեղծագործություններ՝ ամբողջական կամ հատվածաբար, որոնք առաջին անգամ են թարգմանվել հայերեն «Յունիվերս» լեզվի կենտրոնի «Թարգմանչական իմ առաջին քայլերը» ծրագրի շրջանակում: Գիրքը նպատակ ունի բացահայտելու սկսնակ թարգմանիչների և խրախուսելու նրանց:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասին թերևս ամենաարտասովոր ստեղծագործություններից մեկը ի ցույց է դնում պատերազմի արհավիրքները պարադոքսային տրամաբանությամբ, ինքնահակասող սիլոգիզմներով ու վառ, գունեղ, գրեթե շոշափելի կերպարներով: Պատերազմական անելանելիությունը և ահռելի ողբերգության մեջ ծաղկող մարդկային խարդախությունը վեպում ներկայացվում են սև հումորի և աբսուրդային իրավիճակների միջոցով: Վեպի ժամանակագրորեն կտրտված գլուխները հավելյալ լարումով պատկերում են մտացածին 256–րդ ավիաջոկատի մարտական օդաչուների կյանքը պատերազմի ժամանակ, որտեղից ողջ դուրս պրծնելու միակ տարբերակը չմահանալն է, իսկ չմահանալու համար պետք է հաջողել ողջ մնալ, ու հենց այստեղ է ծուղակը:
Գրքում ներկայացված է Ակսել Բակունցի պատմվածքների ընտրանին, որոնցից են «Խոնարհ աղջիկը», «Ալպիական մանուշակը»,«Մթնաձորի չարքը»… Բակունցի արվեստի մեծությունն այն է, որ տեսակետ չի հայտնում, կողմ չի բռնում, այլ ստեղծում է պատկերը և հետ քաշվում` եզրակացությունը թողնելով ընթերցողին:
Ավստրիացի գրող Առնո Գայգերը «Ծեր թագավորը իր աքսորավայրում» գրքում պատմում է իր հոր մասին, ով, չնայած ալցհայմերի հիվանդությանը, չի կորցրել իր կենսունակությունն ու բանականությունը: Վեպում արծարծվում են ժամանակակից գրականության կարևոր թեմաները՝ ծերություն և հիվանդություն, հայրենիք և ընտանիք: Պատմությունը թույլ է տալիս հասկանալ, որ մարդը, չնայած հիվանդությանը, շարունակում է իր անցյալով, յուրահատկությամբ և արժանապատվությամբ մարդ մնալ: Հեղինակը «Ծեր թագավորը իր աքսորավայրում» գրքի համար ստացել է շվեյցարական, գերմանական և ավստրիական գրական մրցանակներ:
Գիրքն աչքի է ընկնում մի յուրահատկությամբ: Սովորաբար նկարիչները գեղարվեստական գրքեր ձևավորելու նպատակով նախ ծանոթանում են դրանց բովանդակությանը՝ աշխատելով հնարավորինս հարազատ մնալ հեղինակի մտահղացումներին: Մինչդեռ ճանաչված գրող Էլդա Գրինը գրքում ընդգրկված պատմվածքները ստեղծել է նկարիչների կտավների ազդեցության տակ՝ արտահայտելով իր անհատական ընկալումներն ու զուգորդումները, տալով նկարների բովանդակության իր մեկնաբանությունները: Բոլոր նկարները ներկայացված են համապատասխան պատմվածքներում:
Գիրքն աչքի է ընկնում մի յուրահատկությամբ: Սովորաբար նկարիչները գեղարվեստական գրքեր ձևավորելու նպատակով նախ ծանոթանում են դրանց բովանդակությանը՝ աշխատելով հնարավորինս հարազատ մնալ հեղինակի մտահղացումներին: Մինչդեռ ճանաչված գրող Էլդա Գրինը գրքում ընդգրկված պատմվածքները ստեղծել է նկարիչների կտավների ազդեցության տակ՝ արտահայտելով իր անհատական ընկալումներն ու զուգորդումները, տալով նկարների բովանդակության իր մեկնաբանությունները: Բոլոր նկարները ներկայացված են համապատասխան պատմվածքներում:
Սույն ժողովածուում զետեղված գրեթե բոլոր պատմվածքները միավորվում են հատկանշական մի ընդհանրությամբ: Դա սեփական երկրի, սեփական կենսագրության ու սեփական ճակատագրի տնօրինումից ակամա զրկված, լուսանցքում հայտնված մարդու կերպարն է, նրա ապրումների հանրագիտարանը: Որոշ պատմվածքներ նախապես լույս են տեսել տարբեր ժողովածուներում և մամուլում:
«Ծաղրասարյակ սպանելը…» վեպի գործողությունները ծավալվում են ամերիկյան մի փոքր քաղաքում համեստ մի ընտանիքի պատմության շուրջ: Իննամյա հերոսուհու աչքերով հետևելով վեպի իրադարձություններին` սկսում ես խորհրդածել այնպիսի լուրջ հարցերի շուրջ, ինչպիսիք են հանդուրժողականությունը, արդարադատությունը, բարությունը, խիղճն ու պարտքի զգացումը: Եվ ի վերջո, տող առ տող, վեպի ասես պարտադրող ինքնաքննության ճանապարհով համաձայնում ես երեխայի այն վերլուծությանը, որին նա հանգում է երեք տարվա փորձառության, իսկ դու` ընթերցանությունից ստացած հոգեկան փորձի արդյունքում. «Մենք դեռ էլի ենք մեծանալու, բայց մեզ սովորելու քիչ բան է մնացել… թերևս միայն հանրահաշիվ»:
Մարկուս Ավրելիուսը, որը Հռոմի գահակալ է եղել մ.թ. 161–180 թթ., հայտնի է ոչ միայն իբրև արդար, իմաստուն ու հաջողակ միապետ, այլև իր «փիլիսոփա»՝ կայսրերի համար արտասովոր տիտղոսով: Նրա «Խորհրդածություններ» (կամ «Ինքն իրեն/Ինքն իր համար») պայմանական վերնագրով երկը, Սենեկայի (մ.թ. I դ.) ու Էպիկտետոսի (մ.թ. I–II դդ.) գրվածքների հետ, համարվում է ստոիկյան փիլիսոփայության կարևորագույն աղբյուր: Այն բացառիկ է մի քանի առումով: Հեղինակը երկը հասցեագրել է ինքն իրեն, ինչը զուգահեռ չունի անտիկ գրականության մեջ: Հեղինակը Հռոմի կայսրն է, բայց փիլիսոփայական գործ է գրել, այն էլ՝ ոչ թե լատիներեն, այլ հունարեն (որը փիլիսոփայության ուսուցման լեզուն էր): Հեղինակը, թվում է, մտադրություն չի ունեցել այն...
«Խոստացա, ես կպատմեմ» հուշագրության հեղինակը՝ Սոնյա Վայցը, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ տառապել է Կրակովի գետտոյում (առանձնաթաղում) ու 5 համակենտրոնացման ճամբարներում, որտեղ հրեաներին բնաջնջում էին: Սոնյայի 84 հոգուց բաղկացած ընտանիքից վերապրել են միայն ինքն ու քույրը՝ Բլանկան: Գիրքը ցնցող պատկերներով նկարագրում է ֆաշիստների ռասսայական խտրականություններն ու գազանությունները: Գրքում կան նույն թեմային վերաբերող՝ Սոնյայի բանաստեղծությունները: Այս հուզիչ հուշապատումը միաժամանակ լի է հավատով, թե մարդկությունն ի վերջո կդառնա իմաստուն, և այլևս չեն լինի բռնություններ ու ցեղասպանություններ, ինչպիսիք էին Հոլոքոստը, 1915 թվականի հայերի և վերջին՝ Կամբոջայի ցեղասպանությունները: Գիրքը հանձնարարվում է ընթերցող լայն լսարանին և առաջին հերթին երիտասարդությանը:
