Քչերը գիտեն, որ «Վարպետն ու Մարգարիտան» ունեցել է իսկական համահեղինակ՝ Բուլգակովի կինը՝ Ելենա Սերգեևնան: Ամուսնու մահից հետո նրա նպատակն էր իրար գլուխ բերել վեպի առանձին հատվածներն ու հրապարակել այն: Բայց նա էլ չհասցրեց հրատարակել աշխարհի ամենամիստիկ վեպը:

• Վեպը կարող էր կոչվել «Սև կախարդը», «Ինժիների սմբակը», «Սմբակով աճպարարը», «Վալիարի որդին», «Վոլանդի հյուրախաղը», «Մեծն կանցլերը», «Սատանա», «Ահա և ես», «Փետուրով գլխարկ», «Սև աստվածաբանը», «Նա հայտնվեց», «Արտերկրացու պայտը», «Նա ի հայտ եկավ», «Գալուստ», «Խորհրդատուի սմբակը» կամ «Խավարի իշխանը»:

• Գրողն այրել է վեպի առաջին տարբերակը, որում չկային ոչ Վարպետը, ոչ էլ Մարգարիտան:
• Մոսկվան երգիծանքով է ներկայացված, քանի որ Բուլգակովը չէր սիրում Ռուսաստանի մայրաքաղաքը:
• Սկբում Բուլգակովը Վարպետին անվանում էր Ֆաուստ և Պոետ: Սկբնական սևագրերում նա անգամ ուներ հեղինակի արտաքինը: Պիղատոս Պոնտացու մասին գրքի վրա անգամ գրված էր Վարպետի հայրանունը՝ Աֆանասևիչ:

• Վարպետի նախատիպերից մեկը հեղինակի սիրելի գրող Գոգոլն է:
• Մարգարիտայի գլխավոր նախատիպը Բուլգակովի կինն էր՝ Ելենա Սերգևնան:
• Վեպի նախնական տարբերակներում հեղինակը ցանկանում էր Վոլանդին անվանել Ազազելլո կամ Վելիար:

• Կորովևը հայտվնում է օդից, երբ Բերլիոզը խոսում է Վիցլիպուցլի աստծո մասին: Բայց վերջինս ոչ միայն ացտեկների ռազմի աստվածն էր, այլև, ըստ որոշ ավանդույթների, Սատանայի գլխավոր օգնականը, ինչպես և Կորովևը:
• Կատու Բեգեմոտի նախատիպերից մեկը Բուլգակովի կատուն էր, որը բավական մեծ էր և կրում էր Ֆլյուշկա անունը:
• Քանի որ սկզբնական տարբերակում Ազազելլո անունը պատկանում էր Վոլանդին, նրա օգնականին կոչում էին Ֆիելլո: Լատիներեն այս անունը թարգմանվում է «որդի»:

Թեմատիկ գրքեր